Wat is het verschil tussen kunstmest en organische mest?

Isabelle van ECOstyle09/09/20247 min lezen

Als tuinier ben je waarschijnlijk wel bekend met het belang van meststoffen. Grote kans dat je wel eens van kunstmest en organische mest hebt gehoord, maar wat is precies het verschil tussen de verschillende soorten mest? In deze blog gaan we dieper in op de verschillende soorten meststoffen, hun voordelen en nadelen, en welke keuze het beste past. Lees je mee?

Het belang van bemesten

Net zoals wij eten en drinken nodig hebben om te leven en groeien, hebben bloemen, planten of bomen dit ook nodig. In de tuin zijn we gewend om delen van de plant weg te nemen, denk aan snoeien, bloemen wegknippen of gewassen oogsten. Alles wat je weghaalt moet je ook weer aanvullen. Dit doe je door regelmatig te bemesten, zo zorg je voor prachtige bloemen, gezonde groei en een mooie oogst.

Welke verschillende soorten meststoffen zijn er?

Er zijn verschillende soorten meststoffen die kunnen worden ingedeeld in drie hoofdgroepen: kunstmest, organische mest en organisch-minerale mest. Kunstmest is synthetisch en bevat direct beschikbare voedingsstoffen zoals stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K) voor snelle groei. Organische mest daarentegen bestaat uit natuurlijke materialen zoals compost, dierlijke mest of plantenresten en voedt de bodem op een langzame, duurzame manier. Organisch-minerale mest combineert het beste van beide werelden, met zowel organische materialen voor bodemverbetering als synthetische componenten voor een snelle groei. Elk type meststof heeft unieke eigenschappen die verschillende voordelen bieden voor de plantengroei en bodemgezondheid. Hieronder leggen we de verschillen kort uit.

1. Waarom kunstmest kopen, of niet...

Wat is kunstmest?
Kunstmest is een synthetisch vervaardigde meststof die bestaat uit minerale voedingsstoffen zoals stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K). Deze voedingsstoffen worden in de fabriek geproduceerd en zijn meestal direct beschikbaar voor planten, wat leidt tot een snelle groei.

Voordelen kunstmest:

Snelle opname: De voedingsstoffen in kunstmest zijn direct beschikbaar voor planten, wat snel zichtbare resultaten geeft.
Gecontroleerde samenstelling: Kunstmest wordt geproduceerd met een specifieke verhouding van voedingsstoffen, waardoor je precies weet wat je aan de bodem toevoegt.
Hoge efficiëntie: Op korte termijn kan het gebruik van kunstmest snel leiden tot hogere opbrengsten, op lange termijn zorgt het voor veel problemen.

Nadelen kunstmest:

Uitspoeling: Omdat kunstmest snel oplost, kunnen voedingsstoffen zoals stikstof uitspoelen naar grondwater maar ook moet de plant het hierdoor 'verplicht' opnemen. Door uitspoelen moet je veel blijven strooien.
Bodemuitputting: Langdurig gebruik van kunstmest leidt tot een afname van de bodemstructuur, -leven en -vruchtbaarheid.
Afhankelijkheid van fossiele brandstoffen: De productie van kunstmest is erg energie-intensief en stoot een hoop CO2 ut, wat een negatieve impact heeft op het milieu.

2. Waarom organische mest kopen?

Wat is organische mest?
Organische mest bestaat uit natuurlijke en hernieuwbare materialen zoals compost, dierlijke mest, plantenresten of groenbemesters. Deze materialen breken langzaam af in de bodem en leveren voedingsstoffen op een geleidelijke manier vrij.

Voordelen organische mest:

Verbetering van de bodemstructuur: Organische mest verhoogt het organische stofgehalte in de bodem, wat de bodemstructuur en waterhuishouding verbetert. Dit zorgt voor een betere waterretentie en beluchting van de wortels.
Stimulatie van bodemleven: Het organisch materiaal voedt het bodemleven zoals bacteriën, schimmels en wormen, wat bijdraagt aan een gezonde en evenwichtige bodem.
Langdurige voeding: In tegenstelling tot kunstmest geven organische meststoffen geleidelijk hun voedingsstoffen vrij, wat leidt tot een stabiele groei van planten over een langere periode. Dus geen korte groeispurten maar een evenwichtige groei.

Nadelen organische mest:

Langzame werking: Organische mest heeft tijd nodig om af te breken, dus de effecten zijn minder snel zichtbaar vergeleken met kunstmest. Maar dit is dus eigenlijk beter.
Grote hoeveelheden nodig: Voor een vergelijkbare voedingswaarde moet je vaak grotere hoeveelheden organische mest gebruiken.

3. Organisch-minerale mest

Wat is organisch-minerale mest?
Organisch-minerale mest is een mengsel van zowel organische als minerale meststoffen. Dit type combineert de snelle werking van kunstmest met de langzame, duurzame effecten van organische mest.

Voordelen organisch-minerale mest:

Combinatie van snelle en langzame voeding: Door de mix van organisch en mineraal materiaal, bieden organisch-minerale meststoffen zowel snelle als langdurige resultaten door de langzamer vrijkomende organische voedingsstoffen.
Verbetering van de bodemstructuur: Dankzij het organische deel van de mest verbetert het de bodemstructuur en stimuleert het het bodemleven, zoals bij organische mest. Tevens werkt het zichzelf voor een groot deel tegen doordat bodemleven niet goed tegen zouten in kunstmest kan.
Minder uitspoeling: Het organische materiaal helpt om voedingsstoffen beter vast te houden, waardoor het risico op uitspoeling van bijvoorbeeld stikstof kleiner is dan bij kunstmest.

Nadelen organisch-minerale mest:

Hogere kosten: Organisch-minerale meststoffen zijn vaak duurder dan puur kunstmest of organische mest vanwege de complexiteit van de productie.
Nog steeds afhankelijk van synthetische componenten: Hoewel deze meststoffen deels organisch zijn, bevatten ze nog steeds synthetische componenten die dezelfde milieuproblemen veroorzaken als kunstmest.
Bodemleven: Het bodemleven geef je nog steeds geen boost doordat er alsnog met kunstmest wordt gewerkt.

Hoe herken ik welke mest ik heb?

Organische mest herken je vaak aan de bruine en rustieke korrel. Kunstmestkorrels zijn vaak blauw, wit of geel en hebben een perfecte ronde vorm.

Welke meststof kies je?

De keuze voor kunstmest, organische mest of organisch-minerale mest hangt af van je specifieke behoeften en doelen.

Wij zeggen: kies altijd voor een organische meststof en niet voor kunstmest. Met een organische meststof zorg je voor een actief bodemleven - dit zie je terug in de gezondheid van de plant. Je krijgt weerbare planten met gezonde wortels. De plant en het bodemleven moet namelijk zelf werken om de voeding vrij te maken. Op lange termijn heb je daar veel meer profijt van. Vind je het vervelend dat organische mest langer duurt om vrij te komen? Dan hebben we goed nieuws: ECOstyle meststoffen bevatten speciale micro-organismen waardoor de organische meststof snel werkt. Geen excuses dus!

Een kunstmest lost op in water en spoelt daarom weg bij een regenbui. Dit betekent dat kunstmest minder lang werkt en dat je veel vaker moet strooien. Niet alleen is dit zonde van de tijd, de plant is ook nog eens ‘verplicht’ de kunstmest op te nemen, omdat het in het water zit. Of de plant de voedingsstoffen nu nodig heeft of niet. Er ontstaat vaak een groeispurt, die ook snel weer afvlakt, je kan hierdoor slungelige en slappe planten krijgen of met een onderontwikkeld wortelstelsel. Kunstmest is daarnaast een stuk ‘scherper’ en zouter. Daardoor verstoort de meststof het bodemleven. Daarom ben je dus alleen maar verder van huis.

Hieronder vind je nog een samenvatting van de voor- en nadelen van elke meststof:

Mesttype	Voordelen	Nadelen
Kunstmest	Snelle opname, precieze samenstelling, hoge efficiëntie	Uitspoeling, bodemuitputting, milieu-impact
Organische mest	Bodemstructuur verbeteren, bodemleven stimuleren, duurzame voeding	Langzame werking, onvoorspelbare samenstelling, grote hoeveelheden nodig
Organisch-mineraal	Combinatie van snel/langzaam, bodemstructuur verbeteren, minder uitspoeling	Hogere kosten, deels synthetisch

Need we say more? Genoeg redenen om dus weg te blijven van kunstmest... Door zorgvuldig de voor- en nadelen van elke meststof af te wegen, kun je hopelijk een bewuste keuze voor jezelf maken.