Pier Oosterkamp is technisch directeur bij ECOstyle in Oosterwolde. Hij volgde de docentenopleiding voor de agrarische sector aan de voormalige Stoas Hogeschool, nu Aeres Hogeschool Wageningen. Na zes jaar werken als docent veeteelt, economie en scheikunde maakte hij de overstap naar het familiebedrijf. “We begonnen klein, toen het begrip duurzaamheid nog geen thema was. Nu worden we gezien als expert. Dat is een hele verandering.”
ECOstyle is opgericht in 1967 en ontwikkelt en verkoopt, vanaf die tijd, natuurlijke, ecologisch verantwoorde producten voor de land- en tuinbouw en voor de particuliere tuin. “We zijn een relatief klein bedrijf, actief op veel verschillende markten en met veel verschillende producten. Wie een betere wereld wil, moet daarvoor zelf het initiatief nemen. Dat is waar het meer dan 55 jaar geleden mee begon. Vanuit de basisprincipes van de natuur ontwikkelen we onder andere natuurlijke meststoffen, diervoeders en gewasbeschermingsmiddelen. Wat we willen bereiken? Dat er steeds meer gewerkt wordt mét de natuur en niet tegen de natuur. In het tuincentrum zie je al bijna geen kunstmest meer. Nu de landbouw nog zo ver krijgen om over te gaan op natuurlijke middelen.”
Dat is geen makkelijke opgave. “Sinds de Tweede Wereldoorlog is er steeds meer gebruik gemaakt van kunstmest. De hoeveelheid organisch materiaal in de bodem is steeds minder geworden. Door steeds minder organisch materiaal in de bodem te brengen is ook het bodemleven waaronder bacteriën, protozoa en schimmels minder aanwezig. Daardoor zijn minerale kringlopen en de natuurlijke weerstand tegen bijvoorbeeld droogte ook afgenomen. Er is een afhankelijkheid ontstaan van kunstmest als input voor opbrengst. Boeren kunnen er echter niet zomaar van de ene op de andere dag mee stoppen. Je hebt een periode van vijf tot tien jaar nodig om het systeem weer op peil en in balans te brengen. Het organisch materiaal dat je opbrengt, levert niet direct wat op. Dat maakt dat je heel bewust moet kiezen voor de lange termijn. Dat is voor veel mensen lastig. Maar als je goed laat zien dat het werkt, kun je daar verder mee komen.”
De innovaties waar Pier aan werkt, verminderen de input die nodig is voor het omschakelen naar natuurlijke meststoffen. “We voegen bijvoorbeeld micro-organismen, schimmels, bacteriën en protozoa toe aan meststoffen om ze beter te laten omzetten.” Dit is intussen ook bewezen in technische studies.
Verandering van de sector is nodig, maar volgens Pier gaat het om de keuzes die je zelf maakt. “Ondernemen gaat verder dan alleen bedrijfswinst. Het is wel de vraag hoe ver, en dat is best een lastige. Wat moet je als bedrijf wel en niet doen? Waar ligt je verantwoordelijkheid? Daar moet je over nadenken. Wij hebben bijvoorbeeld in een bedrijfscode vastgelegd wat we wel en niet willen. Dit delen we met partners en leveranciers, die we stimuleren om ook met duurzaamheid aan de gang te gaan. Ons bedrijfspand heeft in 2016 de BREEAM-Award gewonnen, een prijs voor het meest duurzame bedrijfsgebouw van Europa. In het ontwerp hebben we bijvoorbeeld meegenomen dat er schuilplaatsen zijn voor insecten, vogels en reptielen. Dit is niet duur en makkelijk te realiseren.”
ECOstyle is een van de initiatiefnemers van het Ecomunitypark in Oosterwolde, waar het bedrijf zelf ook gevestigd is. “Het Ecomunitypark is een duurzaam werklandschap van 17 hectare groot. De natuur heeft een centrale rol; 55% van de oppervlakte wordt niet bebouwd. Tien jaar geleden was het een industrieterrein en ‘groene oceaan’ met alleen maar Engels raaigras. Nu is de biodiversiteit vertienvoudigd en genieten recreanten van de natuur, terwijl werknemers een heel plezierige werkomgeving hebben.”
In het kenniscentrum van het Ecomunitypark, het Biosintrum, komen ondernemers, overheid en onderwijs samen om te werken aan een duurzame toekomst. Scholen doen onderzoek naar de bodem en biodiversiteit van het park. Ook ECOstyle werkt samen met het onderwijs. “We hebben een goede uitwisseling met lectoren van Van Hall Larenstein en Aeres Hogeschool. En we nemen deel aan onderzoeksprojecten van universiteiten. Zo houden we onze kennis op peil en kunnen we stappen voorwaarts maken in innovatie.”
“Je kunt rapporten schrijven en mensen vertellen wat ze moeten doen. Dat gaat meestal niks veranderen. Je moet gewoon beginnen. Laten zién dat het werkt. Verandering en innovatie gaan hand in hand. Op het moment dat je buiten de gebaande paden gaat, word je gedwongen om te innoveren. Dat brengt je verder. Je komt problemen tegen die anderen niet tegenkomen. De oplossingen die je vindt, zijn vaak veel breder toepasbaar. En kunnen zo ook een enorme boost geven aan je bedrijf.”
Hoe je echt impact kan maken? “Het draait om wat je wilt bereiken in je leven. Of je intrinsiek gemotiveerd bent om een bepaalde kant op te bewegen. Verandering is niet een klein beetje, of maar één keer. Verandering is elke dag, stap voor stap, tegen de stroom ingaan. Vanuit een positieve grondhouding samen wat opbouwen en kijken waar dat je brengt. Veranderaars zijn de toekomstmakers.”
* dit interview afkomstig uit het e-magazine Groene Veranderaars van de Aeres Hogeschool.
